Jak szybko wrócić do sprawności po skręceniu kostki?
Jako fizjoterapeuci pracujący z wieloma sportowcami i osobami aktywnymi fizycznie dosyć często dostajemy takie pytanie. Nie da się na nie w wyczerpujący sposób odpowiedzieć w dwa zdania… więc spróbowaliśmy w kilkanaście. Badania z 2018 roku dowodzą, że tzw. niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą bardziej zaszkodzić niż pomóc:
„Należy zachować ostrożność, stosując niesterydowe leki przeciwzapalne (NSAID) po zwichnięciu kostki. Mogą być stosowane w celu zmniejszenia bólu i obrzęku, ale stosowanie nie jest bez powikłań, a NLPZ mogą hamować naturalny proces gojenia” bjsm.bmj.com/content/52/15/956 [1]
Jak inaczej sobie radzić w takich przypadkach?
Skręcenie stawu skokowego to jedna z najczęstszych kontuzji kostki. Co ważne, sposób leczenia tego urazu ulega zmianie. Do niedawna za najkorzystniejszy był uznawany protokół RICE [2] – Rest (Odpoczynek) Ice (Lód) Compression (Kompresja) Elevation (Ustawienie wyżej)… ostatnio został on zastąpiony przez POLICE – Protection (Ochrona) Optimal loading (Odpowiednie obciążenie) Ice (Lód) Compression (Kompresja) Elevation (Ustawienie wyżej).
Badania dowiodły, że skręcone kostki (1 i 2 stopień) powinny być obciążane, aby się szybciej goiło… a nie umieszczane w gips, czy inne unieruchomienie!
Mało tego w ostatnich latach podważone zostało również zastosowanie krioterapii do przyspieszenia leczenia!
Oto krótkie wytłumaczenie, dlaczego tak się dzieje:
Kiedy uszkadzasz tkanki poprzez uraz lub pojawia się patologiczne napięcie mięśni, związane z bardzo intensywnym ćwiczeniem, ciało leczy się przy użyciu swojej odporności, tych samych biologicznych mechanizmów, których używasz do zabijania zarazków. Nazywa się to stanem zapalnym. Kiedy zarazki dostaną się do twojego organizmu, twoja odporność wysyła komórki i białka do zainfekowanego obszaru, aby zabić zarazki. Kiedy mięśnie i inne tkanki są uszkodzone, twoja odporność wysyła te same komórki zapalne do uszkodzonej tkanki, aby promować leczenie. Odpowiedź na zakażenie i uszkodzenie tkanki jest taka sama. Komórki zapalne spieszą do uszkodzonej tkanki, aby rozpocząć proces gojenia [4].
Co pomaga w gojeniu się tkanek?
Komórki zapalne zwane makrofagami uwalniają hormon zwany czynnikiem wzrostu podobnym do insuliny (IGF-1) do uszkodzonych tkanek, co pomaga w gojeniu się mięśni i innych rannych części. Jednakże stosowanie lodu w celu zmniejszenia obrzęku faktycznie opóźnia gojenie, uniemożliwiając ciału uwalnianie IGF-1.
Lód utrzymuje komórki lecznicze przed wejściem do rannych tkanek. Nakładanie lodu na zranioną tkankę powoduje, że naczynia krwionośne w pobliżu urazu zwężają się i odcinają przepływ krwi, który w normalnych warunkach przenosi leczące komórki. Naczynia krwionośne nie otwierają się ponownie przez wiele godzin po nałożeniu lodu. Ten zmniejszony przepływ krwi może spowodować śmierć tkanki z powodu zmniejszenia przepływu krwi, a nawet trwałe uszkodzenie nerwów. Wszystko, co zmniejsza stan zapalny, opóźnia leczenie…
Co zrobić po skręceniu stawu skokowego (kostki)?
Co pomaga na uraz stawu skokowego? Z pomocą przychodzą metody fizjoterapeutyczne takie jak: FM (fascial manipulation), FDM (fascial distortion model), fizykoterapia, osteopatia czy terapia manulna. Przy zastosowanej szybko terapii (w przypadku jeżeli nie doszło do złamania lub całkowitego zerwania więzadła) pacjent jest w pełni sprawny w ciągu 1-3 zabiegów. Dodając usztywniający i/lub przeciwobrzękowy taping i stosując się do zaleceń protokołu POLICE (nie przesadzając z Ice) szybko można wrócić do pełnej sprawności!
Jak długo leczy się skręcenie kostki? Przebieg rehabilitacji jest uzależniony od stopnia zaawansowania urazu kostki, jednak przygotuj się na to, że Twój powrót do aktywności sprzed kontuzji potrwa kilka tygodni. Jedno jest pewne – rehabilitacja stawu skokowego we Wrocławiu, w Fizjosportmed, to indywidualnie dobrana terapia, dzięki której już wkrótce wrócisz do swoich ulubionych zajęć sportowych!
Skręcenie kostki to jednak nie jedyny możliwy uraz stawu skokowego. Staw ten każdego dnia jest narażony na przeciążenia. Wystarczy źle postawić stopę, aby doznać mniejszego lub większego urazu kostki. Chcesz wiedzieć więcej na ten temat? Czytaj dalej!
Co zrobić w przypadku skręcenia kostki?
Zapraszamy Cię do umówienia wizyty w Fizjosportmed! Nasza rehabilitacja stawu skokowego we Wrocławiu to dopasowany do Twojego problemu program leczenia.
Uraz kostki, opuchlizna – taki duet dobrze opisuje kolejną popularną kontuzję stawu skokowego, a mianowicie jego zwichnięcie. W tym przypadku dochodzi do przesunięcia powierzchni stawowych względem siebie. Urazowi towarzyszy zasinienie i duży ból, stopa może być w nienaturalnym położeniu. Warto podkreślić, że ten uraz stawu skokowego wymaga pilnej wizyty u specjalisty w celu nastawienia stawu. Przyczyny kontuzji? Sport, wypadki, śliska i nierówna powierzchnia – można powiedzieć, że standardowe okoliczności dla urazów kostki.
Skręcenie stawu skokowego klasyfikuje się na trzy stopnie, w zależności od skali urazu:
- Stopień łagodny – to naciągnięcie więzadeł bez ich naderwania, któremu towarzyszy lekki ból i obrzęk. W tym przypadku nie ma większych problemów z poruszaniem się.
- Stopień umiarkowany – oznacza częściowe zerwanie więzadeł. Objawy to ból, obrzęk, siniaki oraz niestabilność stawu. Chodzenie może być utrudnione z powodu bólu.
- Stopień ciężki – to całkowite zerwanie więzadeł, czemu towarzyszy silny ból, duży obrzęk i wyraźny wylew podskórny. Chodzenie jest niemal niemożliwe lub możliwe tylko z użyciem kul.
Inne możliwe kontuzje stawu skokowego to:
złamanie – czyli przerwanie ciągłości kości, które wymaga unieruchomienia, a bardzo często również leczenia operacyjnego,
stłuczenie – powierzchowny uraz stawu skokowego, zwykle przyczyną jest kontakt z twardym podłożem/przeszkodą. Ile trwa uraz kostki w tym przypadku? Leczenie objawowe trwa maksymalnie kilka dni.
Jakie są urazy kostki?
Jak już wspomnieliśmy, najczęstszym urazem kostki jest uraz skrętny stawu skokowego, tuż za nim klasyfikuje się zwichnięcie. Czy znasz dobrze przyczyny obu kontuzji?
Skręcenie kostki to przekroczenie fizjologicznego zakresu ruchu w stawie skokowym. Wystarczy się poślizgnąć, źle zeskoczyć z murku, wpaść w dół na nierównej powierzchni… Na tego rodzaju uraz stawu skokowego jest narażony każdy z nas, jednak w grupie ryzyka znajdują się przede wszystkim tancerze, sportowcy oraz dzieci z nadwagą. W większości przypadków kontuzja stawu skokowego powstaje w wyniku znacznego odchylenia stopy na zewnętrzną krawędź, rzadziej wewnętrzną. Po czym poznać, że kostka jest skręcona? Przy łagodnym stopniu urazu pojawia się mały ból i obrzęk. Jeśli uraz jest umiarkowany lub ciężki, dolegliwości bólowe przybierają na sile, podobnie jak obrzęk. Pojawia się także krwiak, a zakres ruchomości stawu jest ograniczony.
Jak rozpoznać uraz stawu skokowego?
Ból i towarzysząca mu opuchlizna, krwiak czy problemy z ruchomością to najczęstsze objawy kontuzji stawu skokowego. Bywa jednak i tak, że kostka boli, ale nie przypominasz sobie, żebyś ją przeciążył czy źle postawił nogę. Sina kostka bez urazu? Opuchlizna bez kontuzji? Zwróć uwagę na ewentualne zmiany zwyrodnieniowe, reumatyczne, problemy z krążeniem. Jeśli coś Cię niepokoi, nie zwlekaj z wizytą u lekarza!
Kontuzje stawu skokowego to jeden z najczęstszych powodów wizyt pacjentów w gabinetach fizjoterapeutycznych. Wiesz już, że w ostatnim czasie zmianie uległy protokoły leczenia urazów kostki, a to właśnie właściwy dobór terapii ma kluczowe znaczenie w szybkim powrocie do zdrowia pacjenta. Dlatego tak ważne jest, aby zgłosić się z kontuzją stawu skokowego do placówki, która korzysta z najnowszych metod rehabilitacji i dopasowuje je indywidualnie do potrzeb pacjenta – jak my w Fizjosportmed. U nas masz zapewnioną pomoc doświadczonego zespołu i szybkie terminy wizyt.
Bibliografia:
- [1] Vuurberg G, Hoorntje A, Wink LM, et alDiagnosis, treatment and prevention of ankle sprains: update of an evidence-based clinical guidelineBritish Journal of Sports Medicine 2018;52:956.
- [2] Medically reviewed by Gregory Minnis, DPT, Physical Therapy — Written by Danielle Dresden — Updated on July 26, 2023
- [3] physio-pedia.com/POLICE_Principle
- [4] Journal of American Academy of Orthopedic Surgeons, tom 7, nr 5, 1999).
- [5] prof. dr hab. med. Jerzy Sułko, Skręcenie stawu skokowego (pot. skręcenie kostki), mp.pl, data dost. 01.09.2024 r.
- [6] lek. Karolina Stępień, Zwichnięcie stawu skokowego, mp.pl, data dost. 01.09.2024 r.
- [7] dr n. med. Marek Okoński i in., Skręcenie stawu skokowego – postępowanie i zapobieganie nawrotom, podyplomie.pl, data dost. 01.09.2024 r.
Kontuzja? Umów się do Fizjosportmed!
Jeżeli doznałeś skręcenia stawu skokowego, w centrum FSM zapewnimy Ci skuteczną i bezpieczną rehabilitację. Poznaj naszą doświadczoną kadrę! Jesteśmy dla Ciebie
