Łokieć tenisisty (Epicondylitis lateralis humeri)

Łokieć tenisisty to jednostka chorobowa z grupy entezopatii, czyli zespołów przeciążeniowych układu ruchu.

Tenisiści nie są jedyną grupą pacjentów, którzy zgłaszają się do Centrum FSM z tym problemem, ponieważ długotrwale utrzymywana pozycja ciała lub powtarzane z dużą częstotliwością ruchy predysponują do wystąpienia tego schorzenia u pracowników biurowych, muzyków, osób pracujących fizycznie lub czynnie uprawiających sport. Łokieć tenisisty nieleczona wpływa na ograniczenie zakresu ruchu oraz zmniejszenie siły chwytu ręki i mięśni przedramienia.

Genezą występowania tej jednostki są zaburzenia degeneracyjne i zwyrodnieniowe w strukturze włókien kolagenowych ścięgna, którym towarzyszy przewlekły stan zapalny. Zmiany zwyrodnieniowe ścięgien są konsekwencją występowania mikrourazów uszkadzających ich strukturę (przerost naczyniowo-fibroblastyczny) i uniemożliwiających dostateczne zaopatrzenie tkanek w krew i gojenie się uszkodzeń.  Czynnikami wzmagającymi utrzymywanie się procesu zapalnego są także nadmierne przeciążanie mięśni oraz choroby naczyniowe. 

Najbardziej obciążającą kombinacją ruchu jest rotacja przedramienia (ruch nawracania i obracania w nadgarstku) połączona z wyprostem (zgięcie grzbietowe) szczególnie w trakcie użycia siły, czyli podczas działania przeciw oporowi.

Czynności drażniące: opóźniony backhand, praca biurowa, praca mechaniczna, praca manualna (szycie, granie na instrumentach)

Entezopatia dotyka struktur w obrębie nadkłykcia bocznego kości ramiennej, do którego przyczepiają się ścięgna prostowników palców i nadgarstka. Do diagnozowania i różnicowania stosuje się badanie obrazowe USG, palpację i testy funkcjonalne. Wrażenia bólowe towarzyszące temu schorzeniu Pacjenci opisują jako nagły, kłujący ból w bocznym przedziale stawu łokciowego. Czasem towarzyszy mu promieniowanie do przedramienia, nadgarstka, ramienia lub barku. Lekarz ortopeda podczas badania obrazowego różnicuje dolegliwości bólowe pod kątem entezopatii ścięgna prostowników palców i nadgarstka lub występowania innych zaburzeń strukturalnych tej okolicy (złogi wapnia, przerost fałdu maziówkowego lub zapalenie kaletki w stawie ramienno-promieniowym, polineuropatię nerwu promieniowego i inne).

Łokieć tenisisty – proces leczenia

każdego pacjenta jest zindywidualizowany i przebiega w kilku etapach. Pierwszym z nich jest diagnoza i manualna ocena funkcji tkanek. Fizjoterapeuci w centrum FSM wykorzystują techniki badania i terapii według  koncepcji terapii manualnej i osteopatii. W drugim etapie wdrażamy fizykoterapię i leczenie tkanek zajętych procesem chorobowym metodami: terapii manualnej i powięziowej, suchego igłowania, akupunktury, kinesio-tapingu oraz treningu medycznego. Proponowanymi zabiegami z zakresu fizykoterapii są: elektroterapia TENS, ultradźwięki lub fonoforeza oraz krioterapia miejscowa.

Ostatnim i najważniejszym etapem jest edukacja Pacjenta w zakresie autoterapii, utrzymywania właściwej postawy ciała i ergonomii podczas pracy czy aktywności sportowej. 

Według najnowszych badań odradza się stosowanie kortykosteroidów i leków z grupy NLPZ ze względu na krótkotrwałe i objawowe działanie oraz szereg skutków ubocznych tj. rozmiękanie tkanki chrzęstnej oraz zmniejszenie wytrzymałości ścięgien. Skuteczność potwierdzoną badaniami zapewnia jedynie przyczynowe leczenie manualne połączone z zabiegami fizykalnymi. Obiecujące wyniki leczenia na poziomie komórkowym wykazuje ostrzykiwanie osoczem bogatopłytkowym.

Terapia manualna i powięziowa:

• poprawa krążenia i odżywienia 
• przywrócenie ślizgu i elastyczności tkanek
• wyeliminowanie bólu i obrzęku
• rozluźnienie i wzmocnienie strukturalne tkanek miękkich
• mobilizacje i manipulacje tkanek

Trening medyczny:

• ćwiczenia koncentryczne i ekscentryczne 
• trening kolagenowy
• przywrócenie równowagi między prostownikami i zginaczami
• praca na całym łańcuchu biokinematycznym
• nauka prawidłowej techniki ruchu

Łokieć tenisisty – Autoterapia

Kontynuowanie leczenia za pomocą ćwiczeń skutkuje długotrwałym utrzymaniem efektów terapii.

Stetching jest metodą o wysokiej efektywności, która wpływa na wydłużenie i przekrwienie struktur mięśniowych, obniżenie napięcia spoczynkowego mięśnia i jego regenerację. Regularnie wykonywany (przed/po treningowo) redukuje ryzyko wystąpienia kontuzji i przeciążeń.  Wykonuje się go w pozycji, która oddala przyczepy mięśniowe od siebie i wpływa na budowanie elastyczności tego obszaru.

Stretching statyczny (m. prostownik  nadgarstka krótki)

Pozycja wyjściowa: ręka w wyproście grzbietowym i w zgięciu łokciowym

Ruch: ręka stabilizująca oporuje ruch do góry (kranialny/czaszkowy) w kierunku rotacji wewnętrznej

Stretching mięśnia trójgłowego ramienia

Pozycja wyjściowa: kończyna górna zgięta w stawie barkowym i łokciowym za głową

Ruch: pociąganie w kierunku bocznym, przy maksymalnie zgiętym stawie łokciowym

Utrzymywanie właściwej postawy ciała i ergonomii podczas pracy

Podczas pracy w pozycji siedzącej należy zwrócić szczególną uwagę na dostosowanie stanowiska w sposób najmniej obciążający dla układu ruchu. Podstawowymi zasadami są:

• utrzymywanie odpowiednich wartości kątowych w dużych stawach biodrowych, kolanowych i łokciowych: 90^o
• monitor skierowany na wprost linii wzroku, oddalony od twarzy na odległość 45-75 cm
• stosowanie podłokietników pod przedramiona i podkładek żelowych pod nadgarstek
• oparcie fotela powinno indywidualnie zaopatrywać krzywizny kręgosłupa, tak aby w pozycji pracy plecy całkowicie przylegały do fotela

Autor: Małgorzata Boruta

Źródła:

1. Krawczyk-Szulc P., Węgrowska-Koski E., Puzder A., Markowski P., Walusiak Skorupa E.: „Przewlekłe zapalenie nadkłykci kości ramiennej wywołane sposobem wykonywania pracy- wytyczne diagnostyczno-orzecznicze” Medycyna Pracy 2015; 66(3):443–450
2. Croisier J.L., Foidart-Dessalle M., Tinant F., Crielaard.JM., Forthomme B.: „Anisokinetic eccentric programme fort he management of chronic lateral epicondylar tendinopathy” Br J Sports Med 2007; 41(4): 269-275
3. Kohia M., Brackle J., Byrd K., Jen- nings A., Murray W., Wilfong E.: „Ef- fectiveness of physical therapy treatments on lateral epicondylitis” J Sport Reha- bil 2008; 17(2):119-136
4. Muscolino J.E. „The Muscle and Bone Palpation Manual with Trigger Points, Referral Patterns and Stretching” Elsevier Mosby 2016 ISBN 978-0-323-22196-2