Czy wiesz, że ból kręgosłupa dotyka coraz młodsze osoby, w tym młodzież i dzieci?
W wielu przypadkach jest to spowodowane stylem życia. Każdy z nas chociaż raz doświadczył dolegliwości bólowych w jednym z odcinków kręgosłupa. Ba, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, będąca dotychczas uważana za domenę seniorów, jest diagnozowana już nawet u trzydziestolatków. Dowiedz się, jakie są przyczyny bólu kręgosłupa i jakie objawy powinny w szczególności zwrócić Twoją uwagę. Podpowiemy Ci także, jak leczymy bóle kręgosłupa.
Bez niego ani rusz!
Ból kręgosłupa – ostry czy przewlekły?
Gdyby spojrzeć na niego z boku, przypomina literę S. Jest jednocześnie mocny i elastyczny. Składa się z 33 lub 34 kręgów. Przypominają Ci się lekcje biologii? Kręgosłup każdego dnia wykonuje solidną pracę, aby umożliwić Ci poruszanie się oraz utrzymać Twój ciężar ciała. Jest narażony na przeciążenia i mikrourazy, które z czasem mogą się pogłębiać i powodować ból kręgosłupa na górze lub dole pleców. Skoro już wspomnieliśmy o lokalizacji dolegliwości bólowych, warto nieco zgłębić ten temat.
W trakcie wizyty u lekarza lub fizjoterapeuty specjalista z pewnością zada Ci słynne pytanie „gdzie boli?”. Możesz odpowiedzieć, że dokucza Ci ból kręgosłupa na dole lub górze i wskazać miejsce dłonią. Warto też skorzystać z naszej małej ściągawki z anatomii.
Kręgosłup dzieli się na kilka odcinków. Górną jego część tworzy odcinek szyjny – to 7 kręgów, są one najmniejsze, ale cechuje je dobra ruchomość. Idąc w dół, przechodzimy do piersiowego odcinka kręgosłupa. To 12 kręgów, które łączą się z żebrami. Razem z mostkiem tworzą klatkę piersiową. Kolejnym odcinkiem kręgosłupa jest odcinek lędźwiowy. To 5 kręgów – są największe i najsilniejsze. Docieramy do podstawy kręgosłupa. W tym miejscu znajduje się odcinek krzyżowy i ogonowy (guziczny). Pierwszy z nich tworzy 5 zrośniętych ze sobą kręgów, z kolei odcinek ogonowy liczy 4-5 zrośniętych kręgów. Jako ciekawostkę warto dodać, że nie pełni on żadnej funkcji.
Odczuwanie bólu to kwestia indywidualna. Dlatego każdy z nas może inaczej znosić dany uraz, kontuzję czy chorobę. Omawiając ból kręgosłupa, rodzaje tych dolegliwości możemy ograniczyć do 2 kategorii – ból ostry oraz przewlekły. Jak sama nazwa wskazuje, przewlekły ból kręgosłupa to stan utrzymujący się dłużej – w tym przypadku powyżej 3 miesięcy. Stan ostry trwa krócej, czasami kilka dni lub tygodni, chociaż nie oznacza to, że jest mniej uciążliwy. Co więcej, może przerodzić się w ból o charakterze przewlekłym.
Odczuwasz bóle kręgosłupa i chcesz poznać przyczynę swoich dolegliwości? Po pierwsze, konieczna jest wizyta u specjalisty i przeprowadzenie wywiadu oraz badań. Po drugie, u wielu pacjentów diagnozowany jest tzw. nieswoisty ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym lub innym. Oznacza to, że mimo przeprowadzonych badań, nie jest znana jego przyczyna. Spokojnie, nawet z taką diagnozą masz szansę na zniwelowanie lub całkowite pozbycie się dolegliwości bólowych.
Przyczyny bólu kręgosłupa
Jakie są objawy, gdy boli kręgosłup?
Czy tego chcesz, czy nie, zmiany zwyrodnieniowe Twojego kręgosłupa już postępują. To normalny efekt procesu starzenia. Jednak od Ciebie i Twoich nawyków zależy to, czy proces ten przyspieszy.
Jedną z najczęstszych przyczyn bólu kręgosłupa jest tryb życia. Za dużo siedzimy. Odpoczywając na kanapie, przyjmujemy złą postawę ciała. Nie dbamy o ergonomię pracy i snu. Podnosząc ciężki przedmiot z podłogi, schylamy się, zamiast kucnąć. Wieczorami godzinami przeglądamy Internet, trzymając smartfona w dłoni i kierując głowę w dół. Trening? Bardzo często bez odpowiedniej rozgrzewki lub zbyt intensywny, prowadzący do przeciążeń.
Niekiedy ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym może nie oznaczać dolegliwości związanych z narządem ruchu, a być skutkiem innych chorób. Doskonałym tego przykładem są np. choroby układu moczowego, endometrioza. Ból miesiączkowy także może promieniować do kręgosłupa.
U wielu pacjentów ból kręgosłupa jest skutkiem stresu. To tzw. ból psychogenny kręgosłupa. Obowiązki, szybkie tempo życia, problemy, presja, stany depresyjne – to wszystko ma wpływ na Twój organizm.
Trzymasz prawidłową wagę? Nadwaga i otyłość to kolejne czynniki zwiększające ryzyko bólu kręgosłupa. Na ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym skarżą się kobiety w ciąży. Dolegliwości bólowe mogą być też związane z wadami postawy, urazami, wypadkami.
Rzadziej ból kręgosłupa jest objawem guza i choroby nowotworowej. Niekoniecznie mowa o nowotworze kręgosłupa. Ból w tym miejscu może świadczyć o przerzutach np. raka płuc lub piersi do kręgosłupa. W większości przypadków diagnoza bólu kręgosłupa skupia się jednak na zmianach w dysku, przeciążeniach mięśni, bólach stawów kręgosłupa czy zmianach zwyrodnieniowych.
Poznaj: przyczyny bólu pleców
Ból głowy od kręgosłupa? To możliwe! Dolegliwości bólowe kręgosłupa mogą promieniować i obejmować inne miejsca na ciele – „rozlewać się” na głowę, kończyny dolne lub górne. Jak boli kręgosłup? Najprościej napisać „to zależy”. Ból, w zależności od jego przyczyny, może być miejscowy lub rozlany. Tępy lub ostry. Mieć charakter nawracający lub przewlekły. Niekiedy dolegliwości wcale nie obejmują bólu, a występują w postaci np. napięcia w obrębie karku. W przebiegu zmian zwyrodnieniowych ból kręgosłupa pojawia się w trakcie ruchu, a maleje lub ustępuje w spoczynku.
Istnieją jednak pewne objawy bólu kręgosłupa, o których musisz pamiętać.
Kiedy powinien niepokoić ból kręgosłupa?
Każdy ból kręgosłupa szyjnego lub innego odcinka wymaga diagnostyki. Nieleczone urazy mogą się pogłębiać.
Zgłoś się pilnie do lekarza wtedy, gdy ból jest ostry i pojawił się nagle, uniemożliwia ruch, jest wynikiem urazu. Można też wymienić kilka czerwonych flag, które stanowią podstawę do przyspieszenia Twojej wizyty u specjalisty. Są to przede wszystkim neurologiczne objawy bólu kręgosłupa. Jeśli boli Cię kręgosłup, zwróć uwagę, czy dolegliwościom nie towarzyszą inne symptomy, w tym:
- mrowienie, drętwienie, zaburzenia czucia w kończynach dolnych lub górnych,
- osłabienie siły mięśniowej w kończynach,
- problemy z utrzymaniem przedmiotów w dłoni,
- zaburzenia w oddawaniu moczu/stolca,
- zawroty głowy,
- szumy uszne,
- kłopoty z chodzeniem, utrzymaniem równowagi.
Wskazaniem do pilnej konsultacji jest także ból kręgosłupa, któremu towarzyszy gorączka i dreszcze lub nagły spadek masy ciała bez przyczyny. Zgłoś się do lekarza również wtedy, gdy miewasz nocne bóle kręgosłupa, które wybudzają Cię ze snu i nie pozwalają zasnąć, mimo na przykład zmiany pozycji ciała.
O czym może świadczyć ból kręgosłupa?
Oto kilka z najczęstszych powodów bólów kręgosłupa z podziałem na miejsce występowania dolegliwości.
Ból kręgosłupa w odcinku szyjnym
Ból kręgosłupa? Odcinek szyjny ma sporo do powiedzenia w tej kwestii. To właśnie w tym miejscu, oraz w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, najczęściej pojawiają się dolegliwości bólowe. Co powoduje ból kręgosłupa w odcinku szyjnym? Zazwyczaj są to kwestie przeciążeniowe – śpisz na kilku poduszkach, przeglądasz Internet z podpartą głową, wykonujesz powtarzalne ruchy głową w pracy lub na treningu. Ból kręgosłupa szyjnego to także efekt zmian zwyrodnieniowych. Nie można zapomnieć o dyskopatii.
Kręgosłup zbudowany jest z kręgów, między którymi znajdują się krążki międzykręgowe (potocznie nazywane dyskiem). To właśnie ów krążki amortyzują wstrząsy, kiedy Ty biegasz, skaczesz czy po prostu maszerujesz. Niestety, krążki te mają także tendencję do uwypuklania, co określamy mianem dyskopatii. Dyskopatia odcinka szyjnego to nie tylko ból, ale problemy z ruchomością szyi. Może też wystąpić ból głowy od kręgosłupa.
Ból kręgosłupa piersiowego
Schodzimy nieco niżej. Miewasz ból między łopatkami? Ból kręgosłupa w odcinku piersiowym może być związany z dyskopatią i powodować problemy z oddychaniem. Dolegliwości bólowe w tym miejscu to także efekt dysfunkcji stawów w górnej części pleców, przeciążenia mięśni czy urazów. W ramach diagnostyki trzeba wykluczyć także skrzywienie kręgosłupa piersiowego czy nerwoból międzyżebrowy i choroby kardiologiczne. Pozornie błahą przyczyną bólu kręgosłupa piersiowego u kobiet jest zbyt duży biust i źle dobrany biustonosz, który nie zapewnia odpowiedniego podtrzymania piersiom.
Ból kręgosłupa lędźwiowego
Każdy z nas minimum raz odczuwał ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Dolna część pleców jest szczególnie narażona na przeciążenia i kontuzje. Ból kręgosłupa lędźwiowego, potocznie określany jako ból krzyża, to efekt zmian zwyrodnieniowych czy dyskopatii. Odczuwasz ból kręgosłupa przy chodzeniu i staniu? To może być rwa kulszowa. Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nogi (od pośladka do stopy). Dochodzi do niego w momencie, gdy przemieszczony krążek międzyżebrowy powoduje ucisk na korzenie nerwowe. Ból lędźwiowy może mieć też związek z wadami postawy lub być skutkiem osteoporozy i złamania kręgów w jej przebiegu.
Ból kręgosłupa a rehabilitacja
Leczenie bólu kręgosłupa to indywidualnie dobrane metody terapii. Owszem, w przypadku ostrego bólu kręgosłupa lub dolegliwości związanych z urazem zalecany jest odpoczynek, jednak nawet on nie może trwać zbyt długo.
Kinezyterapia to głównie ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie. Są to ćwiczenia wielostawowe, czyli takie, które angażują do ćwiczeń jednocześnie kilka partii mięśni. W trakcie treningu często wykorzystywany jest ciężar własnego ciała. Dobór ćwiczeń jest uzależniony od dolegliwości pacjenta. Masaż leczniczy kręgosłupa to dobry wybór, jeśli ból jest efektem np. siedzącego trybu życia, przeciążeń czy stresu. Uprzedzamy – taka forma relaksu może uzależniać! Sprawdź, co będzie dla Ciebie lepszym wyborem – masaż leczniczy, sportowy, a może całego ciała?
Pomocny w leczeniu bólu kręgosłupa jest kinesiotaping. Jest to nieinwazyjna i bezpieczna metoda terapii z wykorzystaniem specjalnych taśm. Z powodzeniem mogą korzystać z niej nawet kobiety w ciąży.
Terapia bólu kręgosłupa to także mobilizacje i manipulacje kręgosłupa i mięśni przylegających, czyli terapia manualna. Wielu pacjentów odczuwa wyraźną poprawę dzięki fizykoterapii. W zależności od potrzeb pacjenta może to być krioterapia, laseroterapia czy na przykład elektroterapia, w tym wykazujący działanie przeciwbólowe zabieg TENS. Dobre efekty przynosi leczenie ciepłem – tradycyjne ciepłe okłady są stosowane m.in. w terapii zmian zwyrodnieniowych.
Rehabilitacja kręgosłupa to także ćwiczenia wykonywane w domu (zgodnie z zaleceniami fizjoterapeuty) oraz zmiana codziennych nawyków. Czasami wystarczy nie przeciążać szyi, kupić ortopedyczną poduszkę, lepszy materac lub ergonomiczne krzesło, aby odczuć wyraźną poprawę zdrowia i zadbać o swój kręgosłup.
Bibliografia:
- Małgorzata Wisłowska, Leczenie bólów kręgosłupa ciepłem, praktyczna-ortopedia.pl, data dost. 25.11.2024r.
- lek. Karolina Stępień, Dyskopatia w odcinku szyjnym kręgosłupa, mp.pl, data dost. 25.11.2024r.
- dr med. Zofia Guła, dr hab. med. Mariusz Korkosz, Ból krzyża (dolnego odcinka kręgosłupa): przyczyny, objawy i leczenie, mp.pl, data dost. 25.11.2024r.
- Katarzyna Hanus-Atras, Joanna Iłżecka, Bóle kręgosłupa – przyczyny, postępowanie, Medycyna Ogólna, 2010, 16 (XLV), 3.
- Atlas anatomiczny, Wydawnictwo Edukacyjne Literat, rok 2007.
Lepiej zapobiegać niż leczyć ból kręgosłupa!
Nie dopuść do sytuacji, gdy będzie za późno, skorzystaj z wiedzy doświadczonych specjalistów. Fizjosportmed to fizjoterapia we Wrocławiu na najwyższym poziomie. Stworzymy dla Ciebie indywidualny plan terapii, łączący kilka metod leczenia.
